Türkiye'de Uluslararası Turizm Talebinin Belirlenmesi: Panel Veri Analizi

Özet

Bu çalışmanın temel amacı, diğer gelişmekte olan ülkelerle birlikte Türkiye için önemli bir gelir kaynağı olan turizm sektöründeki uluslararası talebin belirleyicilerini ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında, benzer ekonomik yapılara sahip olmaları ve turizm yapılarının Türkiye ile benzer olması nedeniyle Arjantin, Brezilya, Güney Afrika ve Mısır da ele alınmıştır. Çalışmanın bağımlı değişkeni, her ülke için uluslararası turizm talebinin bir göstergesi olarak “uluslararası turizm varış sayısı”dır. Çalışmada “uluslararası turizm harcamaları (cari ABD doları)”, “uluslararası turizm, gelirler (cari ABD doları)”, “GSYİH (cari ABD doları)” ve “uluslararası turizm, ayrılış sayısı” bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler 1995-2023 dönemine ait yıllık verilerden oluşmaktadır. Çalışmada kullanılan veriler Dünya Bankası, UNWTO’dan, 2020 ve sonrası için yıllık veriler ise her ülkenin kendi istatistik kurumundan elde edilmiştir. Çalışmanın veri seti hem zaman serisi hem de kesitsel verilerden oluştuğu için panel veri analizi kullanılmıştır. Sonuçlar uluslararası turizm gelirlerinin turizm talebi üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Çalışma ayrıca uluslararası kalkış sayısının turizm talebi üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğunu bulmuştur. Bu, yurtdışına seyahat eden Türk vatandaşlarının sayısındaki artışın uluslararası turizm talebini azalttığını göstermektedir. Öte yandan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYİH) uluslararası turizm talebi üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Bu, çalışma kapsamında ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Son olarak, turizm harcamalarının turizm talebi üzerinde önemli bir etkisi yoktur.